Bir önceki yazıda genel olarak duygusal yemenin ne olduğundan bahsetmiştik. Peki ya bu duygusal yeme neden olur?
Duygusal yemeyi özetle tanımlayacak olursak kişilerin yoğun duygular yaşadığında kalorili yiyecekler yiyerek beslenmesidir. Duygusal yemenin nedenini anlayabilmek bu sorunun çözümüne ulaşmak için atılabilecek ilk adımdır. Duygusal yemeye pek çok sebep olabilir. Temelde bu sebepler pozitif (kutlama, ödül vb) ve negatif (yalnızlık, stres, öfke vb.) duygu ve durumlar yaşandığında bunların besinlerle kontrol edilmeye çalışılmasıdır.
Kişiler hissettikleri yoğun duyguları kontrol ve ifade etmekte zorlandıklarında, bu kontrolü besinler üzerinden sağlamaya çalışabilir ve bu şekilde o duyguları yatıştırabilir. Kişiler olumsuz duygular yaşadığında keyif verici besinleri tüketerek bu düşüncelerden bir süre uzaklaştığını düşünebilir. Yeme davranışının ardından bir süreliğine rahatlamış hissetseler de hemen sonrasında suçluluk gibi negatif bir duyguyla karşı karşıya kalabilir ve kendini bir kısır döngü içinde bulabilir. Sadece negatif duygular yaşandığında değil pozitif duygularda da benzer sonuçlar ortaya çıkabilir. Kişilerin bir durumu ödüllendirmek için yemek yediğinde, tekrar benzer bir duygu hissedebilmek için yemek yemesi gerektiğini düşünebilir. Bu durum ne kadar sık olursa davranış o kadar yerleşecek ve kişi yaşadığı hislerle besinleri eşleştirecektir.
Kişilerin duygularla besinleri eşleştirmesi çocukluk ise dönemine kadar uzanıyor olabilir. Anneannelerin ev kurabiyesi, teyzelerin börekleri.. Bazı yemekler vardır ki bizi çocukluktaki bir anımıza götürür ve tıpkı o anı tekrar yaşıyormuş gibi hissettirir. O kurabiyeleri, börekleri yerken çok mutlu olan çocuklar, büyüyüp yetişkin olduklarında mutlu hissedebilmek için çözümü tekrar o yiyeceklere koşmakta bulabilir. Çocukluk döneminde belli bir duyguyla eşleşen yemekler yetişkinlik dönemindeki yeme davranışını etkileyebilir.
Aynı zamanda yoğun tempolu dönemlerin ardından, temponun yavaşladığı tatil vs gibi durumlarda kişilerin boşluk yaşadığı durumlarda bu boşluğu besinlerle doldurması gibi bir durum söz konusu olabilir.
Yemek konusundaki inanç ve düşünceler de bu duruma davetiye çıkarabilir. İş yerinde terfi alan bir arkadaşa ‘hemen yemek yiyip bunu kutlayalım’ ya da morali bozulan kardeşimize ‘sıkma canını bak sana çikolata aldım’ deriz. Bu gibi yemek yemenin bir ödül ya da kurtarıcı olduğuna dair geliştirilen inanç ve düşünceler duygusal yemenin oluşmasında etkili olabilir.
Duygusal yemenin nedenini anlamak, en başta da belirtildiği gibi, atılacak en önemli adımdır. Bunu anlamak ve farkındalık kazanmak için günlük tutma, not alma işe yarayabilir. Böylece hangi duygu içindeyken yeme davranışının görüldüğü anlaşılabilir. Kişilerin duygusal yeme davranışını tetikleyen durumlarda yeme dışında kendilerine iyi hissettirebilecek başka aktivitelerden (müzik dinlemek, yürüyüş, resim yapmak vs.) oluşan bir liste yapması ve bu duygular yaşandığında listede bulunan aktivitelere yönelmesi işe yarayabilir. Bunları yapmanıza rağmen problemleri çözemiyorsanız bir uzmandan yardım almayı deneyebilirsiniz.
